گیاهان دارویی بلوچ
گیاهان دارویی
حتما شما هم در اطراف شهر و روستای خود و در کنار جاده ها و در بلندی کوه ها و در حاشیه
ی رودخانه ها و... گیاهان زیادی را دیده اید و سرسبزی حاصل از آن ها آرامش خاصی را به
شما داده است ولی توجه خاصی به آن ها نکرده و همه را به یک دید نگاه می کرده اید.
تا به حال فکر کرده اید که این گیاهان آن جا چه می کنند و حکمت آفرینش آن ها چیست و چرا
این همه سیستم پیشرفته ی ریشه تا گل را در آن بیابان یا کوه جا گذاشته اند؟! اما اگر از افراد
با تجربه و کهن سال سؤال کنیم، برای اکثر آن ها استفاده هایی را خواهند گفت و اشاره به
حکمت خدا خواهند کرد.
استفاده از گیاهان دارویی در منطقه ی بلوچستان از دیر باز بین مردم رواج داشته است و مردم
این منطقه با توجه به محرومیت و نبود امکانات بهداشتی و پزشکی در این زمینه، حتی تا چند
دهه جلوتر در جهت درمان و سلامت خود، گیاهان دارویی را تنها عنایت خداوند به خود می
دانستند و از آن ها طبق تجربیات گذشتگان و با دستورالعمل های خاص استفاده می کردند.
اما امروزه با پیش رفت جهانی در زمینه ی بهداشت و علوم پزشکی، استفاده از گیاهان دارویی
محلی به گونه ای رو به کم رنگ شدن است. ولی هنوز در مناطقی که از مراکز بهداشتی دور
هستند، اولین قدم اورژانسی در بهبود بیمار، استفاده از جوشانده ها و تلخه های محلی است.
به گونه ای نمی توان گیاهان دارویی را از زندگی مردم حذف شده دانست، چون گیاهان دارویی
به وسیله ی پژوهشگران و محققان به صورت علمی بررسی می شوند و خواص و ترکیبات آن
ها به طور دقیق شناسایی شده به صورت داروهای آزمایش شده و مؤثر در اختیار مردم قرار
می گیرند.
در زیر نام چند گونه از گیاهان دارویی مهم منطقه ی بلوچستان را نام می بریم:
نام محلی |
نام علمی |
تیره |
استفاده های دارویی و محلی |
خصوصیات ظاهری |
گلدر
|
OTOSTAGIA |
LAMIACEA نعناع |
در آرام بخشی به دردهای مفاصل و کمر درد و نیز در هنگام زایمان استفاده می شود. |
گیاهی ست بوته ای و درختچه ای با ساقه خاردار |
اشورك (اژورک) |
RHAZYA STRICTA گیش برگ |
خرزهره |
از شیره ی آن در دندان بندی و درآوردن دندان کودکان، از میوه تازه و نرسیده جهت رفع برق گرفتگی چشم و آفتاب زدگی، از جام گل به صورت معکوس جهت رفع تشنگی در بیابان. |
درختچه ای با ارتفاع 100- 50 که در نواحی گرم و خشک می روید. |
بو مادران |
ACHILLEA |
ASTERACEA کاسنی |
در هنگام دل درد ودل پیچه ی ناشی از اسهال و نیز در درمان دیابت استفاده می شود. |
علفی و یکساله، گیاهی معطر و خوشبو با گل های زرد رنگ |
اِزگند |
THYMUS آویشن |
LAMIACEA نعناع |
در رفع یرقان و زردی، فعال کردن کبد، سیاه سرفه، جلوگیری از حالت تهوع، در در مان سرفه و چرک سینه. |
علفی ویکساله و گیاهی معطر و خوش رایحه که در ارتفاعات می روید. |
کلپورگ |
TUCRIUM کلپوره |
نعناع |
|
علفی ویکساله – برگ های متمایل به سفید و کرک دار |
دان چمّی (مور) |
SALVIA مریم گلی |
نعناع |
گذاشتن بذر آن در چشم، غبار و خاشاک را به طرف خود جذب می کند. عفونت های مجاری تنفسی،سوء هاضمه،التیام زخم |
علفی و بوته ای، ساقه ی چهار گوشه، میوه ی قندی و بوی خوش. |
درنّگ |
ARTEMISIA افسنطین |
ASTERACEA کاسنی |
نارسایی کبد، کم خونی، دفع کرم روده، یرقان، آرام بخش |
گیاه معطر و خوشبو،برگ های ریز و گیاهان بوته ای. |